هر سال هنگام امضای قراردادهای جدید، شاهد ناراحتی و عدم اعتماد کارفرما و کارمندان نسبت به یکدیگر هستیم. عدم شفافیت و شایعات مربوط به رقمهای دریافتی در سازمانهای بزرگ هم به این مشکلات دامن میزنند.
پس از امنیت شغلی، دستمزد مهمترین دغدغهای است که کارگران و کارمندان بخش خصوصی با آن دست به گریبان هستند. این در حالی است که نرخ مواد غذایی و سایر اقلام هر چند ماه دستخوش تغییر میشود؛ اما کارمندان و کارگران مجبورند تا پایان سال منتظر افزایش حقوق خود بمانند.
اصول کلی قانون کار از سال ۱۳۶۹ و هنگام تصویب این قانون، تغییری نکردهاند. اما هر ساله میزان افزایش حقوق توسط دولت اعلام شده و مبلغ آن برای اقشار مختلف محاسبه میگردد. قانون کار در اصل برای حمایت از حقوق کارگر تدوین شده است؛ اما تعدادی از سازمانها از اجرای دقیق آن سرباز میزنند.
براساس آخرین خبر از جلسه شورای عالی کار، میزان افزایش حقوق ۱۴۰۰ معادل با ۳۹% اعلام شد. افزایش قیمتها و نرخ تورم موجب شده بود حقوق کارگران کفاف مخارج و هزینههای آنها را ندهد و همیشه در مورد اینکه حقوق کارگری باید افزایش بیشتری داشته باشد بحث و گمانه زنی وجود داشت. امسال مبلغ افزایش حقوق بسیار بیشتر از سالهای گذشته است و با افزایش حقوق ۱۴۰۰ به میزان ۳۹% حداقل مزد کارگری بالاتر از ۴ میلیون تومان خواهد بود. البته این میزان افزایش حقوق مربوط به حداقل حقوق وزارت کار است و در مورد سایر سطح مزدی میزان افزایش معادل ۲۶% در نظر گرفته شده است.
به غیر از پایه حقوق، قانون کار، کارفرمایان را مکلف به پرداخت مزایایی مثل عیدی، سنوات، پایه سنوات، اضافهکاری، حق اولاد، حق مسکن و ... به کارگران کرده است. به علاوه، کارفرما باید کارگرانش را بیمه کند.
در این مقاله میخواهیم در رابطه با نحوهی افزایش حقوق و دستمزد، نحوهی محاسبهی مزایا، حقوق سال ۱۴۰۰ و روش صحیح درخواست افزایش حقوق از کارفرما صحبت کنیم.
هر سال وزارت کار یک حقوق مشخص را به عنوان حداقل حقوق کارگران اعلام میکند
سند جامع حمایت از حقوق کارگر در سال ۱۳۶۹ در دوازده فصل کلی تدوین و تصویب شد. از آن زمان این سند، مبنای تمامی تصمیم گیریها راجع به حق و حقوق کارگران و شاغلین خواهد بود. بسیاری از مفاهیم مثل حداقل مزد، حق سنوات، حق بیمه، حق السعی و اصطلاحاتی مانند آن که در مورد حقوق و دستمزد میشنوید تعریف مشخصی در قانون کار دارد.
دولت هر ساله در لایحه بودجه، درصد پیشنهادی برای افزایش حقوق کارمندان را به مجلس ارائه میدهد. اگر این رقم در مجلس تصویب شود؛ از سال بعد این میزان افزایش دستمزد برای کارمندان دولت اعمال خواهد شد. اما برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی داستان به همینجا ختم نمیشود.
شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل میشود و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار میگیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.
بر مبنای قانون کار، درصد افزایش مزد به دو عامل اصلی میزان تورم سالانه و هزینه سبد معیشت خانوار بستگی دارد. کارشناسان در دولت و سایر نهادها، با بررسی این دو عدد، نرخ افزایش درآمد و حقوق را مشخص و تصویب میکنند. بر اساس گزارشهای مرکز آمار، نرخ تورم سالیانه در آبان ماه ۹۹ به ۲۹٪ رسیده است.
معمولا برای محاسبه حقوق وزارت کار، حداقل حقوق روزانه را محاسبه میکنند. در قانون کار، ۴۴ ساعت کار هفتگی اجباری است و بیشتر از آن اضافه کار محسوب میشود. بر این اساس بسیاری از سازمانها بهجای شش روز با هفت ساعت و بیست دقیقه کار، ترجیح میدهند پنج روز کاری با ساعات کاری بیشتر داشته باشند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با حقوق وزارت کار میتوانید به بلاگ مرجع استخدام ایران مراجعه کنید.
مزایای کارگری و نحوهی محاسبهی آنها
- فرمول محاسبه مزد هر ساعت کار: مبلغ مزد روزانه تقسیم بر ۷٫۳۳
- فرمول محاسبه سنوات سالانه: تعداد روزهای کارکرد ضربدر ۳۶۵ روز/ مبلغ حقوق پایه
- نحوه محاسبه مبلغ عیدی و پاداش سالانه: دوبرابر حقوق ماهیانه ضربدر تعداد روزهای کارکرد/ ۳۶۵ روز
- فرمول محاسبه مبلغ اضافه کاری در قانون کار: مبلغ مزد ساعتی ضربدر ۱٫۴ ضربدر ساعات اضافه کار
- فرمول محاسبه جمعه کاری در قانون کار: مزد ساعتی ضربدر ۰٫۴ ضربدر ساعات جمعه کاری
- نحوه محاسبه شب کاری طبق قانون کار: مزد ساعتی ضربدر ۰٫۳۵ ضربدر ساعات شب کاری
بعضی موارد نیز مثل بن کارگری، حق اولاد، حق مسکن و ... فرمول خاصی ندارد و هر سال دولت، مبلغی را بابت هر یک از این مزایا مشخص میکند.
فیش حقوقی سال ۱۴۰۰ برای یک کارگر دارای یک سال سابقه کار
دستمزد روزانه (با مبنای ۳۰ روزه) |
۸۸۵۱۶۵ ریال |
دستمزد ماهیانه |
۲۶۵۵۴۹۵ تومان |
پایه سنوات |
۱۴۰۰۰۰ تومان |
بن |
۶۰۰۰۰۰ تومان |
حق مسکن |
۴۵۰۰۰۰ تومان |
حق اولاد |
۲۶۵۵۴۹ تومان |
دریافتی بدون فرزند پس از کسر حق بیمه |
۳۵۷۶۳۰۸ تومان |
دریافتی با ۱ فرزند پس از کسر حق بیمه |
۳۸۴۱۸۵۷ تومان |
برای مشاهدهی گزارش کامل میزان افزایش حقوق و دستمزد در سال ۱۴۰۰ کلیک کنید.
چگونه از کارفرمای خود تقاضای افزایش حقوق کنیم؟
- خود را با همکارانتان مقایسه کنید: بهتر است ابتدا میانگین حقوق افرادی که در رشته شما کار میکنند و بهاندازه شما سابقه و تجربه کار دارند را به دست آورید و با حقوقتان مقایسه کنید. البته رنج حقوقی سازمان را هم در نظر داشته باشید. چنانچه حقوقتان کمتر از میانگین افرادی با تجربه و تواناییهای شماست؛ با مدیرتان درباره افزایش حقوق صحبت کنید.
- درباره افزایش حقوق همکارانتان اطلاعات جمع کنید: در رابطه با عرف سازمان خود برای افزایش حقوق پرسنل تحقیق کنید.
- زمان مناسبی را انتخاب کنید: حتما روزی را انتخاب کنید که مدیرتان شرایط خوبی دارد. همچنین بهتر است در ایامی که شرکت دچار مشکلات مادی و یا درگیری داخلی و… است؛ حرفی از درخواستتان نزنید.
- پس از طی یک دوره موفقیتآمیز درخواست افزایش حقوق داشته باشید: برای افزایش حقوق حداقل یک سال صبر کنید و پس از اینکه توانستید کارایی خود را ثابت کنید، درخواست افزایش حقوق را مطرح نمایید.
- مبلغ حدودی را در ذهن داشته باشید: بهتر است قبل از صحبت با مدیریت و بر اساس نکات گفته شده، مبلغی حدودی را برای افزایش دستمزدتان مدنظر داشته باشید تا مذاکره سریعتر پیش برود.
- از موضع بالا صحبت نکنید: هرگز کارفرمای خود را تهدید به ترک شغل نکنید و از موضعی برابر، نه بالاتر و نه پایینتر، از او درخواست افزایش حقوق داشته باشید.
در صورتی که میخواهید در رابطه با وضعیت حقوق و دستمزد مشاغل مختلف و میزان افزایش آنها در سال ۱۴۰۰ بیشتر بدانید، گزارش حقوق و دستمزد را بخوانید.