تا چند دهه قبل، شغل کارمندی داشتن، مزیتی بود که افراد زیادی رویای آن را در سر می‌پروراندند. اما از چند سال گذشته و با افزایش فشارهای اقتصادی، حقوق کارمندی دیگر پاسخگوی بسیاری از نیازهای خانواده‌ها نیست. همین مسئله باعث شده مزد ماهیانه کارمندان و کارگران که تحت عنوان «حقوق وزارت کار» معرفی میشود؛ محل مناقشه بسیاری باشد. در این مقاله به حداقل حقوق وزارت کار پرداخته‌ایم.
قانون کار
در سال ۱۳۶۹ و پس از مدت‌ها کش و قوس بر سر جزئیات، سند جامع حمایت از حقوق کارگر، به تصویب رسید. این قانون در دوازده فصل کلی تدوین شده است و در آن سعی شده به تمام مسائل بین کارگر و کارفرما رسیدگی شود. این دوازده فصل شامل موارد زیر است:
- تعاریف و اصول کلی
- قرارداد کار: در این فصل درباره قرارداد صحبت میشود. بر این مبنا، الزامی است که در قرارداد نوع کار و حرفه، حقوق دریافتی، ساعات کاری، محل کارگاه، تاریخ عقد قرارداد، مرخصی و تعطیلات، ذکر شود.
- شرایط کار: این فصل شامل موارد زیر است: حق‌السعی کارگر، مدت زمان قرارداد، مرخصی‌ها و تعطیلات مشخص شده برای کارگر، شرایط کار برای زنان و نوجوانان.
- حفاظت فنی و بهداشت کار
- آموزش و اشتغال: در این فصل مباحث مرتبط با کارآموزی و اشتغال اتباع بیگانه بررسی میشود. ذکر این نکته ضروری است که اتباع بیگانه تنها در صورتی می‌توانند مشغول به کار شوند که علاوه بر پروانه اشتفال، ویزای کار هم داشته باشند.
- تشکل‌های کارگری و کارفرمایی
- مذاکرات و پیمان‌های دسته‌جمعی کار
- خدمات رفاهی کارگران
- مراجع حل اختلاف
- شورای عالی کار
- جرایم و مجازات‌ها
- مقررات متفرقه
همان‌گونه که می‌بینید در فصل دوم این قانون درباره حق‌السعی یا حقوق کارگر صحبت شده است که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
چه کسانی مشمول حقوق وزارت کار هستند؟
هر سال دولت مبالغی را به عنوان حقوق وزارت کار مشخص می‌کند. این مبالغ شامل مستمری بازنشستگان، حقوق کارمندان دولت و کارگران میشود. بر اساس قانون کار، به‌غیر از کارمندان دولتی، سایر افراد استخدام‌شده در واحدهای صنفی کارگر محسوب می‌شوند. بنابراین با هر مدرک و جایگاهی، اگر در یک واحد خصوصی استخدام شده‌اید؛ در قانون با عنوان کارگر شناخته خواهید شد.
از آنجا که ممکن است این فرآیند بسیار فرسایشی و هزینه‌بر باشد؛ بهتر است از همان ابتدا تنها برای شغل‌هایی درخواست همکاری بفرستید که به قانون کار پایبند هستند. اگر فرصتهای شغلی را بررسی کنید؛ خواهید دید که بسیاری از آنها قید کرده‌اند که حداقل حقوق را حتما به فرد گزینش شده خواهند پرداخت.
چه مواردی روی حقوق وزارت کار تاثیرگذار است؟
- سطح ارشدیت: حقوق یک کارمند با کارشناس ارشد یا مدیر یکی نیست و در سطوح بالاتر، میزان دریافتی بالاتر هم می‌رود.
- سابقه کار: مهمترین فاکتور در میزان حقوق و افزایش آن، سابقه کار است. بنابراین اگر هنوز در ابتدای راه هستید؛ ناامید نشوید و درخواست درآمد بالا نداشته باشید. قطعا با مرور زمان و افزایش سابقه کاری، دریافتی‌تان هم بیشتر خواهد شد.
افزایش حقوق وزارت کار چگونه است؟
هر سال در لایحه بودجه، دولت مقدار افزایش حقوق کارمندان دولت را اعلام می‌کند و در صورت تصویب مجلس، اعمال خواهد شد. معمولا همین میزان افزایش برای حقوق کارگر هم در نظر گرفته میشود؛ اما این عدد باید در شورای عالی کار تصویب شود.
شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل میشود و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.
در حقوق پرداختی، به غیر از مبلغ پایه، ردیف‌هایی مانند حق مسکن، حق خواروبار، حق اولاد و پایه سنوات هم در نظر گرفته میشود که پرداخت آن به کارگر ضروری است. البته توجه داشته باشید که در قانون کار، کارمندان بخش خصوصی هم کارگر محسوب می‌شوند. بنابراین به غیر از صاحبان مشاغل آزاد، بقیه مشاغل از این قانون پیروی می‌کنند. البته دولت و برخی نهادهای دیگر، قانون دیگری هم دارند که بر حقوق آنها تاثیرگذار است.
معمولا برای محاسبه حقوق وزارت کار، حداقل حقوق روزانه را محاسبه می‌کنند. در قانون کار، ۴۴ ساعت کار هفتگی اجباری است و بیشتر از آن اضافه کار محسوب میشود. بر این اساس بسیاری از سازمانها به‌جای شش روز با هفت ساعت و بیست دقیقه کار، ترجیح می‌دهند پنج روز کاری با ساعات کاری بیشتر داشته باشند.
مزایای کاری چیست؟
در سال‌های اخیر، کارفرماهای بیشتری اهمیت رضایت شغلی را درک کرده و در پی برطرف کردن نیازهای کارکنان خود برآمده‌اند. مخصوصا سازمان‌هایی که قادر به تامین حقوق‌های بالا نیستند؛ ترجیح می‌دهند با ارائه امکانات و مزایای شغلی به کارکنان خود، آنها را برای انتخاب مجموعه ترغیب کنند.
این مزایا، طیف گستردهای از نهار و صبحانه، وام و پاداش، بیمه تکمیلی، اتاق بازی و… را شامل می‌شوند. جالب است بدانید طی اطلاعات به دست آمده از جاب ویژن، مزیت «پاداش» با بیشتر از هفتاد درصد محبوبیت، جایگاه اول را به خود اختصاص داد و مزایایی مانند اتاق بازی، فضای استراحت و پزشک سازمانی، کمترین اهمیت را از نگاه کارکنان داشتند.
عیدی و سنوات
فردی که یک سال گذشته در واحد کارگاهی مشغول بوده باشد؛ در پایان سال مبلغی برابر با دو برابر حقوق پایه ماهیانه خود به عنوان عیدی دریافت خواهد کرد. اگر میزان کارکرد شما از یک سال کمتر باشد؛ تعداد ماه‌هایی که مشغول به‌کار بوده‌اید را در دو برابر حقوق پایه ماهیانه‌تان ضرب کرده و به ۱۲ تقسیم کنید. البته برای محاسبه دقیق‌تر معمولا از حقوق و دستمزد روزانه استفاده میشود.سقف عیدی که فردی می‌تواند دریافت کند؛ برابر با سه برابر حداقل حقوق مزد در آن سال است.
سنوات یکی از مزایای اجباری است که در پایان سال کاری به کارگر یا کارمند پرداخت میشود. مبلغ حق سنوات به‌ازای هر یک سال برابر با یک ماه از حقوق‌تان خواهد بود. توجه داشته باشید که این مبلغ در هر صورت به شما تعلق می‌گیرد و حتی استعفا از کار در هر زمانی یا ترک کار هم مانع از دریافت سنوات نخواهد شد. البته حق سنوات با پایه سنوات متفاوت است. فرمول محاسبه سنوات به شکل زیر است:
تعداد ماه‌های کارکرد × آخرین پایه حقوق⁄ ۱۲
به‌طور مثال اگر از ابتدای مهر ماه در سازمان استخدام شده‌اید و حقوق پایه‌تان دو میلیون تومان است؛ در پایان سال مبلغی برابر با یک میلیون تومان به‌عنوان حق سنوات دریافت خواهید کرد. البته ممکن است کارفرما حق سنوات را در پایان سال نپردازد و تصمیم بگیرد سنوات تمام سال‌هایی که کار کرده‌اید را یک‌جا هنگام فراغت از کار به شما پرداخت کند.
در این‌صورت هنگام تسویه حساب، سنوات تمام سال‌های خدمت بر اساس حقوق ماه آخرتان محاسبه خواهد شد. به طور‌مثال اگرشش سال است که در سازمانی مشغول به کار هستید و حقوق سال‌های اولیه شما کمتر از دو میلیون تومان بوده اما در سال آخر ۵ میلیون تومان دریافت کرده‌اید؛ سنوات شما هنگام فراغت از کار برابر با ۳۰ میلیون تومان خواهد بود.
جمع بندی
دریافت حقوق و دستمزد یکی از اصلی‌ترین دلایل هر فرد برای کار کردن است. از سال‌ها پیش، شورای عالی و وزارت کار تمام تلاش خود را کرده‌اند تا با وضع قوانینی، از تضییع حقوق کارگران و کارمندان جلوگیری کرده و حداقلی برای حقوق دریافتی تعیین کنند. اما قطعا تفاوت شایانی بین افراد تازه‌کار و افراد باسابقه و یا مدیران و کارمندان وجود دارد. برای پیدا کردن کار و استخدام میتوانید به سایت جاب ویژن مراجعه کنید.
وظایف و مهارت‌های شغلی لازم برای استخدام برنامه نویس جاوا